İBB’ye bağlı İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) “Kent Gündemi Serisi”nin son raporu ”Enflasyon ve Kronikleşen Yoksulluğun Gölgesinde Geçim Mücadelesi: Emekliler” yayınlandı.
Raporda, 2023 yılında yapılan bir araştırmada Türkiye’nin 44 ülke arasında emeklilik sistemi açısından sondan ikinci sırada yer aldığı vurgulandı.
2010 yılında asgari emekli aylığı 11,4 gram altın veya 453,4 ABD dolarına denk gelirken günümüzde bu değerin 4,4 gram altın ve 319 ABD dolarına düştüğü aktarıldı. 2010 yılında asgari ücretin üstünde olan emekli maaşının günümüzde asgari ücretin yarısına denk bir hale geldiği belirtilerek bu durumun emeklileri çalışmaya zorladığı kaydedildi.
EMEKLİLER İŞ ARIYOR
SGK verilerine göre yaklaşık 2,4 milyon emeklinin bulunduğu İstanbul’da yaşlılık aylığı alan ve çalışan-iş arayanların, tüm yaşlılık aylığı alanlara oranı yüzde 60 seviyelerine yaklaşarak yüzde 55 seviyelerindeki Türkiye ortalamasının da üstüne çıktı. 2023 yılında 55 yaş ve üstünde 17 bin 137 kişi, 65 yaş ve üstünde bin 368 kişi İŞKUR’a iş başvurusunda bulundu.
Raporda, bu verilerin sadece resmi olarak kayıt altına alınan başvurular olduğuna dikkat çekilerek “Kayıt dışı çalışmaya yönelen emekliler de hesaba katıldığında bu rakamların çok daha yüksek olacağı tahmin edilmektedir” denildi.
İPA tarafından daha önce yapılan çalışmalara da yer verilen raporda İstanbul’da yaşamak için yaşlılık veya emeklilik aylığına hak kazananların yüzde 28,4’ünün resmi olarak çalışmaya devam ettiği; emekli İstanbulluların yüzde 18,3’ünün hem kiracı olan hem de hanelerinde emekli aylığı dışında başka bir geliri olmadığını ortaya kondu.
YAŞAM MALİYETİNİN YARISININ BİLE ALTINDA
Ortalama yaşam maliyetinin 24 bin 991 TL olarak hesaplandığı İstanbul’da en düşük emekli maaşının bu yaşam maliyetinin yarısından bile az olduğuna vurgu yapılarak “Emekli maaşlarının yetersizliği sebebiyle çalışma hayatını devam ettirmeye zorlanan emekliler aynı zamanda gıda ve giyim harcamalarında daha ucuz ürünlere yönelmeye başlamış; temel ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına sosyal ve kültürel aktivitelere olan harcamalarını kesmiştir” denildi.
BARINMA GİDERLERİNİ KARŞILAYAMIYORLAR
Temel gelir kaynağı emekli maaşı olan hanelerin konut ve kira harcamalarının 2022 yılında yüzde 28,6 iken 2023 yılında yüzde 31,9 seviyesine çıktığı aktarıldı.
Raporda “İstanbul genelinde en düşük emekli maaşını ikiye-üçe katlar seviyelere gelen kira değerleri, İstanbullu emeklilerin barınma giderlerini karşılamada ciddi bir baskı oluşturmuş, bu durum çalışma kapsamında görüşülen bütün emekliler tarafından sıklıkla vurgulanmıştır. Öte yandan kiracı emekliler gibi ev sahibi olan emekliler de maaşlarının düşüklüğünü vurgulayarak, hayat standartlarını düşürmek zorunda kaldıklarını ve kira giderleri olmamasına rağmen kıt kanaat geçinebildiklerini ifade etmişlerdir” tespiti yapıldı.
